四大发明 สี่สิ่งประดิษฐ์ของจีน

四大发明 (Sì dà fāmíng)สิ่งประดิษฐ์ทั้ง 4 ของจีน หรือที่เรียกว่า “จตุรประดิษฐ์” 

四 Sì แปลว่า สี่  大 dà แปลว่า ยิ่งใหญ่ 发明 fāmíng แปลว่า สิ่งประดิษฐ์

รวมทั้ง4คำแปลว่า สิ่งประดิษฐ์ที่ยิ่งใหญ่

纸 Zhǐ  แปลว่า กระดาษ

ก่อนที่จะมีกระดาษเอาไว้ใช้นั้น ชาวจีนใช้วิธีแกะสลักลงบนกระดองเต่า กระดูกวัว บนหินหรือไม้แต่สิ่งเหล่านี้หนักมาก พกพาเคลื่อยย้ายไม่สะดวก ต่อมามีการทำกระดาษจากปอ ป่าน ใยไหมถึงพวกนี้จะมีน้ำหนักเบา แต่ก็มีราคาแพงมาก ไม่สามารถผลิตครั้งละมากๆได้ ต้นศตวรรษที่ 2 ในยุคฮั่นตะวันออกมีนักประดิษฐ์ท่านหนึ่งชื่อว่า 

蔡 轮 Cài lún ช่ายหลุนได้รวมรวมสรุปประสบการณ์จากคนรุ่นก่อนๆแล้วก็เริ่มทำกระดาษให้แบบของตัวเอง โดยใช้เปลือกไม้ ผ้าขาดๆ แหขาดๆมาทำเป็นกระดาษ

印刷术 yìn shuā shù แปลว่า แท่นพิมพ์

ก่อนการคิดค้นแท่นพิมพ์สำเร็จมักใช้วิธีคัดลอกตามดังนั้นกว่าจะได้หนังสือสักเล่มย่อมไม่ใช่เรื่องง่าย ต่อมาผู้คนเริ่มใช้วิธีพิมพ์โดยวางกระดาษทาบลงบนศิลาจารึก     สมัยราชวงศ์ถังมีการคิดค้นแม่พิมพ์สลักขึ้นโดยการแกะตัวอักษรลงบนแผ่นไม้ใช้หมึกทาแล้วเอากระดาษทาบ สมัยราชวงศ์ซ่งเหนือปี้เซิงคือผู้ที่คิดค้นตัวเรียงพิมพ์ขึ้น   เขาใช้วิธีแกะสลักตัวอักษรแต่ละตัวลงบนดินเหนียวทีละก้อนก่อนนำไปเผาไฟให้แข็งตอนพิมพ์ให้เรียงตัวอักษรที่ต้องการทาหมึกลงไปแล้ววางกระดาษทาบลงตัวอักษรที่แกะสลักเหล่านี้ยังนำไปใช้ซ้ำได้อีกด้วย วิธีการพิมพ์ของปี้เซิงเป็นต้นแบบของการพิมพ์ที่ใช้ตะกั่วในยุคหลัง

指南针 zhǐ nán zhēn แปลว่า เข็มทิศ

ในยุคจ้านกั๋ว ชาวจีนได้ประดิษฐ์คิดค้นเครื่องมือที่มีลักษณะเป็นหินแม่เหล็กนำมาประยุกต์ใช้กับเครื่องมือในการบอกทิศทางที่เรียกว่า “ซือหนาน” มีลักษณะเป็นช้อนแม่เหล็กตั้งอยู่บนฐานสลักตัวอักษรบอกทิศทาง ซึ่งคันช้อนชี้ไปทางทิศใต้และปลายอีกด้านหนึ่งชี้ไปทางทิศเหนือ ครั้นถึงสมัยราชวงศ์ซ่งมีการนำแผ่นเหล็กและฐานสลักตัวอักษรบอกทิศทางมารวมกัน เรียกว่า “หลัวผาน” ประเทศจีนจึงเป็นชาติแรกของโลกที่ประดิษฐ์เข็มทิศขึ้น เข็มทิศนี้ถูกนำไปใช้ในการเดินเรือในช่วงปลายศตวรรษที่ 11 ภายหลังจากการใช้เข็มทิศอย่างแพร่หลายจึงมีการพัฒนาปรับปรุงรูปลักษณ์ของเข็มทิศให้สะดวกต่อการใช้งานมากยิ่งขึ้น

火药 huǒ yào แปลว่า ดินปืน

การค้นพบดินปืนนั้นเกี่ยวโยงกับความเชื่อเรื่องการกลั่นยาอายุวัฒนะในสมัยโบราณซึ่งเชื่อกันว่านักปรุงยาได้ทำการผสมแร่ธาตุและพันธุ์พืชต่างๆ ลงไปในเตากลั่น แล้วเกิดการระเบิดขึ้น จึงเป็นเหตุให้นักปรุงยาค้นพบธาตุซึ่งเป็นชนวนระเบิดได้ ก่อนจะนำไปประยุกต์ใช้กับเทคโนโลยีทางการทหาร โดยในดินปืนนั้นประกอบไปด้วย ดินประสิวหรือโพแทสเซียมไนเตรต กำมะถัน และผงถ่านอีกตำนานอ้างอิงหนึ่งที่เกี่ยวกับการใช้ดินปืนได้แก่ ตำนานโบราณที่กลายเป็นที่มาของการจุดประทัดในช่างตรุษจีน     ที่ว่าด้วยสิ่งตัวประหลาดชื่อ “ซานเซียว” ที่ชอบสร้างความเดือดร้อนให้กับผู้คนในช่วงปีใหม่ ชาวบ้านขับไล่โดยการนำปล้องไม้ไผ่โยนเข้าไปในกองไฟเพื่อให้เกิดเสียงดัง  และต่อมาก็เปลี่ยนเป็นห่อดินประสิวและกำมะถันรวมกันแล้วโยนเข้าไปในกองไฟแทน จึงกลายเป็นที่มาของประทัดนั่นเอง